Instytucja rękojmi za wady oraz instytucja gwarancji to pojęcia bardzo często mylone przez konsumentów. Warto jednak wiedzieć, jakie występują różnice między rękojmią, a gwarancją oraz czego może domagać się konsument.
Czym jest rękojmia?
1. Rękojmia to odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne towaru. Zgodnie z Kodeksem cywilnym sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli sprzedana rzecz ma wadę fizyczną lub prawną. Za wadę fizyczną uważa się niezgodność rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
- nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności przeznaczenia;
- nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę albo wzór;
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia, co do takiego jej przeznaczenia;
- rzecz została wydana kupującemu w stanie niezupełnym.
Rzecz sprzedana ma także wadę fizyczną w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.
Prawa kupującego a sprzedającego z tytułu rękojmi.
Kupujący z tytułu rękojmi może żądać: obniżenia ceny towaru, odstąpienia od umowy albo wymiany rzeczy wadliwej na rzecz wolną od wad, albo usunięcia wady.
Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem 2 lat, a gdy chodzi o wady niercuhomości – przed upływem 5 lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady.
Istotną cechą rękojmi jest to, iż dotyczy także rzeczy używanych i nowych. Sprzedawca odpowiada zatem z tytułu rękojmi zarówno za wady rzeczy używanych jak i nowych. Jeżeli kupującym jest konsument, a przedmiotem sprzedaży jest rzecz używana, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu.
Można śmiało stwierdzić, iż rękojmia jest korzystniejsza dla kupującego, ponieważ jej warunki określają przepisy Kodeksu cywilnego, a nie sprzedawca czy producent (jak jest to przy gwarancji). Oznacza to, iż sprzedający nie może dobrowolnie zmieniać zasad dot. rękojmi. Wybór rękojmi daje większe możliwości dochodzenia swoich roszczeń od sprzedawcy.
Warto również dodać, iż rękojmia ma charakter absolutny – sprzedawca nie może się z niej zwolnić. Faktem uzasadniającym jej powstanie jest bowiem samo istnienie wady rzeczy sprzedanej. Oznacza to, iż rękojmia jest niezależna od wystąpienia szkody, winy sprzedawcy, jego związku ze spowodowaniem wady, a nawet wiedzy o jej istnieniu.
Czym jest gwarancja?
2. Gwarancja przy sprzedaży – to zapewnienie producenta o wysokiej jakości produktu. Niezależnie od tego czy jest jest on sprzedawcą tego produktu, na który udziela gwarancji.
Udzielenie gwarancji następuje poprzez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w formie reklamacji.
Oświadczenie gwarancyjne powinno zawierać podstawowe informacje potrzebne do wykonywania uprawnień z gwarancji, w szczególności nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Rzeczpospolitej Polskiej, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej, uprawnienia przysługujące w razie stwierdzenia wady, a także stwierdzenie, że gwarancja nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego, wynikających z przepisów o rękojmi za wady rzeczy sprzedanej.
Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawienie. Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi 2 lata, licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.
Jeżeli w gwarancji nie zastrzeżono inaczej, odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy.
Warto dodać, iż producent udziela gwarancji dobrowolnie, co oznacza, że samodzielnie ustala zakres uprawnień konsumenta i swojej odpowiedzialności. Gwarancja na udzielany produkt nie ogranicza praw konsumenta do dochodzenia roszczeń z tytułuu rękojmi za wady fizyczne rzeczy.