Współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Oznacza to, że występuje jeden przedmiot własności i co najmniej dwa podmioty tego prawa, przy czym żadnemu z nich nie przysługuje wyłączne prawo do wydzielonej części rzeczy.
Zniesienie współwłasności polega na zakończeniu stanu, w którym własność jednej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom.
Istnieją trzy sposoby na zniesienie współwłasności nieruchomości:
1) fizyczny podział nieruchomości, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znacznie zmniejszyłby jej wartość,
2) przyznanie nieruchomości jednemu lub kilku współwłaścicielom z obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych współwłaścicieli; zawarte w drodze umowy albo orzeczenia sądu,
3) sprzedaż nieruchomości.
Kwestia przyznania nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli jest dość skomplikowana, ponieważ o tym komu przyznać nieruchomość, decyduje szereg czynników np. możliwości spłaty reszty współwłaścicieli. W sytuacji, gdy żaden ze współwłaścicieli nie chce lub nie może przejąć nieruchomości na wyłączną własność, a nieruchomość nie da się podzielić fizycznie, sąd orzeknie o jej sprzedaży stosownie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Jest to mało korzystne rozwiązanie, ponieważ sprzedaży w takiej sytuacji dokonuje komornik, który z tego tytułu pobierze dodatkowe opłaty.
Zniesienie współwłasności może nastąpić w każdym czasie i na żądanie któregokolwiek ze współwłaścicieli, tzn. każdy ze współwłaścicieli może domagać się likwidacji sytuacji, w której własność rzeczy przysługuje niepodzielnie jemu i innym współwłaścicielom. Należy pamiętać, iż roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu.
Warto w tym miejscu również zaznaczyć, iż takie żądanie zniesienia współwłasności można wyłączyć przez czynność prawną np. umowę, na czas nie dłuższy niż 5 lat. W ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest przedłużenie go na dalsze 5 lat.
Zniesienie nieruchomości rolnej oraz gospodarstwa rolnego
Zniesienie nieruchomości rolnej oraz gospodarstwa rolnego, powinno nastąpić z uwzględnieniem przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, podobnie jak, przyznanie gospodarstwa rolnego jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż tego gospodarstwa. Jak stanowi Kodeks cywilny :
„jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli byłoby sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, sąd przyzna to gospodarstwo temu współwłaścicielowi, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele”.
W razie braku takiej zgody, sąd przyzna gospodarstwo rolne temu ze współwłaścicieli, który je prowadzi lub stale w nim pracuje, chyba że interes społeczno-gospodarczy przemawia za wyborem innego współwłaściciela. Sprzedaż gospodarstwa rolnego, sąd zarządzi również w wypadku niewyrażenia zgody przez żadnego ze współwłaścicieli na przyznanie mu gospodarstwa.
Zapraszam na mój drugi blog www.prawnikrolnika.pl, gdzie znajdziesz więcej artykułów dotyczących gospodarstwa rolnego m.in. jak podzielić gospodarstwo lub co z gospodarstwem w przypadku podziału majątku.